یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی که رشد و پرورش آن باید از کودکی آغاز شود مهارت‌های ارتباطی است.
آموزش دادن مهارت‌های ارتباطی به کودکان و رشد آنها در این حوزه می‌تواند زمینه شکل‌گیری و ایجاد مهارت‌های مهم دیگری در آنها شود. در این مقاله ۵ نکته اساسی و مهم در زمینه تقویت مهارت‌های ارتباطی کودکان را شرح خواهیم داد.
１. از خانه آغاز کنید.
اولین زمینههای رشد این مهارت را از خانه آغاز کنید. اجازه بدهید کودکان در محیطی که برایشان امن است و با آدم‌هایی که برایشان آشنا هستند اولین تلاش‌هایشان را بکنند. بی‌شک کودکانی که خواهر و برادر دارند یا در مصاحبت نزدیک با همسالانشان هستند رشد بیشتری در این زمینه خواهند داشت. سعی کنید در محیط خانه با پرسیدن سوال‌های چالشی کودکتان را تشویق کنید احساسات، افکار و عقایدش را مطرح کند. در خانه شرایطی را ایجاد کنید مکالماتی شکل بگیرد که کودکان را به تلاش برای برقرار کردن ارتباط و بیان عواطفشان وادارد. سوالات زیر برای شروع این مکالمات کمکتان خواهند کرد:
- چه چیزهایی تو را عصبانی می‌کنند؟
- بزرگترین آرزویت چیست؟
- چه کارهایی تو را خیلی خوشحال می‌کنند؟
２. موقعیت‌های جدید ارتباطی برایش ایجاد کنید.
از ورود به محیط‌های مختلف و ایجاد شرایط‌های متنوع نترسید. اجازه بدهید کودکتان با گروه‌های اجتماعی مختلف آشنا بشود و در موقعیت‌های ارتباظی قرار بگیرد. در پارک کمکش کنید دوستی پیدا کند، در مهمانی تشویقش کنید دربارهی چیزی که برایش جالب است برای بقیه صحبت کند یا برای تبریک مناسبتی به پدربزرگ و مادربزرگش تلفن کند. ایجاد این موقعیت‌ها و تشویق از سوی شما کمک بسیاری به رشد مهارت‌های کودکتان می‌کند. اما در نظر داشته باشید به هیچ عنوان در این زمینه فشار نیاورید یا اگر با عدم تمایل جدی کودکتان روبه‌رو شدید بدانید اصرار و تشویق بیش از اندازه نتیجه عکس خواهد داشت.
３. درباره داستان‌ها گپ بزنید.
با کودکتان کتاب بخوانید یا سراغ انیمیشن‌ها و فیلم‌های مناسبش بروید. بعد از خواندن کتاب یا تماشای فیلم سعی کنید داستان را تحلیل کنید. احساسش نسبت به وقایع مختلف داستان را مورد پرسش قرار دهید. یا نظرش را در مورد شخصیت‌ها بپرسید. سوال‌های زیر می‌توانند ذهنیت مناسبی دربارهی این جنس سوال‌ها برایتان ایجاد کنند.
- تو اگر جای این شخصیت بودی دوست داشتی چیکار کنی؟
- اگر پایان داستان دست تو بود چطور تمومش می‌کردی؟
- نظرت در مورد اون لحظه چی بود؟
- کجای داستان خیلی هیجان‌زده و خوشحال شدی؟
４. مشاهده‌گر باشید.
گاهی در جمع‌‌های خانوادگی یا در میان گروه دوستان به سبک‌های ارتباطی و رفتار کودکتان دقت کنید و حرکات و رفتارش را مشاهده کنید. بررسی کنید چه زمان‌هایی خجالت می‌کشد یا چه چیزهایی باعث می‌شود نتواند ارتباط خوبی برقرار کند. این مشاهده را به صورت غیرمحسوس جلو ببرید و سعی کنید نکات ضعف و قوت کودکتان را در زمینههای مختلف پیدا کنید تا بتوانید از طریق دریافت مشاوره یا به کار بستن راه حل‌های مختلف او را راهنمایی کنید.
５. مهارت‌ها را آموزش دهید.
هرگز فراموش نکنید رفتارها و عکس‌العمل‌های اجتماعی نیاز به آموزش و گاهی تمرین دارند پس از کودکتان توقع نداشته باشید در همه‌‌ی زمینههای اجتماعی از ابتدا بهترین رفتار را داشته باشد. مهارت‌هایی مانند گوش کردن فعال یا نکات اخلاقی‌ای مانند قطع نکردن کلام دیگری را توضیح دهید و خودتان بهترین الگوی رفتاری برایشان باشید. همچنین نکات فرهنگی‌ای که در بهبود روابط اجتماعی مهمند را به کودکتان بیاموزید و در موقعیت‌های مختلف با او تمرین کنید؛ مانند تبریک گفتن سال نو یا تشکر کردن بعد از غذا.
حوستان باشد...
همچنین در تمام فرآیند آموزش مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی در نظر بگرید اصرار و تحمیل می‌توانند آسیب‌های زیاد و عمیقی به کودک شما بزند و سبب ایجاد انزوا یا اضطراب اجتماعی درونشان شود. همواره تمایل شخصی او را در نظر بگیرید و راه‌های آموزشیتان متناسب با ویژگی‌های شخصیتی او انتخاب کنید. در صورت لزوم برای اتخاذ بهترین تصمیم‌‌ها به مشاور مراجعه کنید.
