در برخی روایات شناخت خدا به عنوان نقطه آغازین دین معرفی شده است:
نقطه آغازین دین و نخستین واجب اعتقادی
"اول الدين معرفته " ابتدای دین شناخت و معرفت خداوند است.
اصولاً هر آیین آسمانی بدون خداشناسی بی معناست زیرا خداشناسی اساس و پایه سایر ارکان دین است دین بدون خداشناسی قوام و شاکله خود را از دست خواهد داد. یک عرب بادیه نشین به خدمت پیامبر اکرم صل الله علیه و آله رسید و از آن حضرت درخواست کرد که از غرایب و شگفتیهای دانش به او بیاموزد. رسول اکرم صل الله علیه و آله فرمود:
"ما صنعت في رأس العلم على تسأل عن غرائبه" درباره اساس دانش چه کرده ای که از شگفتیهای آن میپرسی؟
مرد عرب عرض کرد: یا رسول الله پایه و بنیاد دانش چیست؟ پیامبر پاسخ داد. معْرِفَةُ اللَّهِ حَقٌّ مَعْرِتيم»
شناخت خدا آن گونه که شایسته اوست.
با دقت در این روایت به دو نکته قابل توجه میتوان دست یافت نکته اول این که سیر مطالعات انسان از کجا باید آغاز شود؟ پاسخ پیامبر اکرم نه به این سؤال این است که دانش پژوهی که میخواهد درباره حقایق هستی به مطالعه بپردازد، باید از خداشناسی آغاز کند. نکته دوم این که علم خداشناسی نسبت به سایر علوم همانند سر نسبت به
بدن است.
در کلامی از امام علی علیه السلام نیز شناخت خداوند سبحان برترین شناختها معرفی شده است.
مَعْرِفَةُ اللَّهِ سُبْحَانَهُ أَعْلَى الْمَعَارِف».
برای درک بهتر این روایات لازم است توجه داشته باشیم معیار ارزش شناختهای انسان نقش آن شناخت در رشد و تکامل انسان است. البته کمال انسانی دارای مراتب و درجانی است ولی غایت کمال هر انسانی رسیدن به درجه ای از قرب الی الله است و نیل به چنین مطلوبی بدون شناخت خداوند امکان پذیر نمی باشد. با این توضیح شناخت خداوند برترین شناخت هاست. در روایات خداشناسی نه تنها به عنوان یک امر مطلوب و محبوب بلکه به عنوان واجبی بر گردن بندگان معرفی شده است از امام رضا نقل شده است.
«إِنَّ أَوَّلَ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَى عِبَادِهِ وَأَوْجَبَ عَلَى خَلْقِهِ مَعْرِفَةُ الْوَحْدَانِيةِ، قَالَ اللهُ تبارَكَ وَتَعَالَى: وَ ما قَدَرُوا اللهَ حَقٌّ قَدْرِهِ يَقُولُ مَا عَرَفُوا اللَّهَ حَقٌّ مَعْرِفَتِهِ». اولین چیزی که خداوند بر بندگان و مخلوقاتش واجب کرد شناخت یکتایی و وحدانیت اوست. خداوند فرمود: ﴿وَ ما قَدَرُوا اللهَ حَقَّ قَدْرِهِ) یعنی نشناختند خدا را آن گونه که باید بشناسند.
