توحید دبستان

منابع علم کلام عبارتند از: 

1-عقل

آدمی پس از آن که با عقل خویش آفریدگار خود را اثبات کرد، در صدد شناخت دیگر حقایق جهان بر می آید. حقایقی از این قبیل که از کجا آمده است، به کجا می رود در چه موقفی ایستاده است و آمدنش به این جهان برای چیست. او با

عقل خویش به برخی از این پرسش ها پاسخ می دهد و برای بسیاری از آنها پاسخی نمی یابد. از سوی دیگر انسان در صدد برقراری ارتباط با آفریدگار خویش و پرستش او بر می آید. اما با عقل خویش نمی تواند به چگونگی پرستش آفریدگار و هر آنچه مورد رضایت اوست دست یابد. بنابراین ضرورت کمک گرفتن از خدا و فرستاده ی او را احساس می کند و در پی یافتن پیامبر خدا بر می آید تا مشکلات خویش را با رجوع به او و دینش حل کند.

با این وصف عقل با همه محدودیت هایی که دارد حجت نهایی خداوند بر انسان هاست.

ابن سکیت از امام رضا علیه السلام می پرسد که امروز حجت خدا بر مردم چیست؟

امام علیه السلام  در پاسخ می فرمایند:

عقل (حجت خدا بر مردم است) که به آن راستگوی بر خدا شناخته شده

تصدیق می شود و دروغ زننده بر خدا نیز شناخته شده ،تکذیب می گردد.

بر این اساس از آن جا که عقل در فرایند مباحث کلامی حضوری جدی

می یابد می توان نتیجه گرفت که علم کلام نیز به پشتوانه به کارگیری عقل در

اصلی ترین مباحث خود حجت است.

2-قرآن و حدیث

ادیان آلاهی و به طور مشخص اسلام برای هدایت انسان ها آمده اند. متون دینی نیز

بر این مطلب پای می فشارند. قرآن کریم به صراحت خود را هدایت کننده مردم ،رهنمای مسلمانان، راهبر مؤمنان و هدایتگر پارسایان و نیکوکاران، رهایی بخش انسان از تاریکی به نور و بر طرف کننده اختلاف ها معرفی می کنند. کتابی که نور، حکمت و  ذکر  از اوصاف آن بوده، تبیان هر چیز است.

در احادیث متعدد قرآن کتابی حاوی علم و اخبار هر آنچه در جهان رخ داده و خواهد داد. معرفی می شود؛ هر چند خرد آدمیان قادر به درک همه این علوم نیست و برای درک آنها نیازمند مراجعه به پیامبر اکرم و اهل بیت معصوم است.

امام صادق علیه السلام درباره قرآن کریم و میزان آگاهی خودشان به علوم آن می فرماید:

من عالم به کتاب خدا هستم و در آن خبر آغاز آفرینش و آنچه تا قیامت روی دهد و خبر آسمان و زمین و بهشت و جهنم و آنچه بوده و خواهد بود وجود دارد و من بر همه آنها مانند کف دستم آگاهم و در آن تبیین هر چیزی است.

در احادیث بسیاری نیز تصریح شده است که علوم مورد نیاز انسان ها نزد امامان معصوم است و بایسته است که به سخنان آنان رجوع کنیم در آنها دقت و تأمل نماییم و سرانجام تسلیم فرمان ایشان شویم همچنین به صراحت آمده است که هر کس چنین نکند و هدایت را از جای دیگر بخواهد گمراه خواهد شد.

به عنوان نمونه به یکی از این احادیث اشاره میشود:

 امام باقرعلیه السلام شنیدند دو نفر از کسانی که مسایل دینشان را از غیر اهل بیت می گرفتند درباره برخی مسایل اظهار نظر می کنند پس فرمودند: این دو نفر شرق و غرب عالم را هم که بگردند هرگز علم صحیحی جز آنچه از

ناحیه ما اهل بیت خارج میشود پیدا نخواهند کرد.